Op zondag begraven

Op 9 november 1769 overleed Jacoba, de vrouw van Nicolaas Voorhout. Voorhout behoorde tot de elite van Brielle, zij het van de 'tweede categorie'. Hij was diaken en ouderling geweest en had ook enkele jaren als schepen in het stadsbestuur gediend, maar was niet opgenomen in het selecte gezelschap van de vroedschap. Of dit belangrijk was voor Voorhout zullen we nooit weten, maar het is aardig om daarover te speculeren wanneer we de begrafenis bekijken. Al op 12 november liet hij zijn vrouw begraven. Vanwaar die haast, zou daar een reden voor zijn geweest? Zoals de stand voorschreef werd Jacoba binnen de Catharijnekerk begraven. Met liefde betaalde Nicolaas dertig gulden begraafrecht, de hoogste klasse. Opvallend is dat het graf van Jacoba niet ergens aan de buitenrand lag, maar pontificaal voor de dooptuin, naast de predikanten- en ouderlingenbank. Wat de begrafenis bijzonder maakt, is dat die plaatsvond op een zondag; aansluitend op de kerkdienst. Begraven op zondag was niet ongebruikelijk, maar het tijdstip wel en had de nodige ergernis opgeroepen. Twee of drie rijen stoelen waren al voor de dienst verwijderd en het graf – vlak voor de preekstoel en dus in het zicht van iedereen – had gedurende de hele dienst geopend gelegen. Dat was 'een akelig aanschouwen' geweest. Voor de preek ten einde was, was iedereen die bij de begrafenis een rol speelde naar het sterfhuis vertrokken. Als het opzet was, was Voorhout geslaagd: de begrafenis was het gesprek van de dag. Het was aanleiding om nieuwe regels op te stellen. In het vervolg mocht er niet meer op zondag begraven worden of het moest om acht uur 's morgens, zodat alles was opgeruimd voor de kerkdienst begon.

Aart van der Houwen (aa.vanderhouwen@streekarchiefvpr.nl)