Het klooster van 's Gravenzande

Terwijl het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog - 450 jaar geleden - groots herdacht werd, bleef het vorig jaar akelig stil rond de burgeroorlog die 600 jaar geleden, in 1418, woedde. Dat is jammer, want Voorne speelde in die strijd een niet onbelangrijke rol.

Destijds was Jan van Beieren (1374-1425) heer van Voorne. Na het overlijden van zijn broer Willem in 1417 erfde diens dochter Jacoba van Beieren (1401-1436) Holland en Zeeland. 'Onze' Jan betwiste die erfenis en kreeg daarbij steun van de keizer. Er volgde een korte maar hevige burgerstrijd waarin de bevolking verdeeld was in Hoeken (aanhangers van Jacoba) en Kabeljauwen (aanhangers van Jan). Vanuit Voorne deden de Kabeljauwen aanvallen op Holland. Op hun beurt plunderden Hoekse soldaten Goeree en Ouddorp. Hoe de strijd precies verliep weten we helaas niet omdat de bronnen schaars zijn, maar duidelijk is wel dat er in de strijd veel verwoest werd. Eind mei 1418 trokken aanhangers van Jan naar 's Gravenzande, aan de overzijde van de Maasmonding, waar zij het klooster en waarschijnlijk veel meer in de as legden. Dat deed mij denken aan het klooster van Holy Island voor de kust van Schotland. Dat werd in 793 door de Noormannen geplunderd. In 1993 kwam een delegatie vanuit Noorwegen over om excuses aan te bieden. In de kerk van Holy Island hangt sindsdien een oorkonde dat aan die verzoening (in de pub) herinnert. Een soortgelijke reis van Brielle naar 's Gravenzande lijkt mij ook wel wat, maar ik denk dat het al eerder is bijgelegd. In de Brielse stadsrekening van 1480 trof ik namelijk onlangs een betaling aan van twee ponden vlaams aan het klooster van 's Gravenzande ten behoeve van een glas-in-loodraam in de kapel.

Aart van der Houwen (aa.vander houwen@streekarchiefvp.nl)