Ooggetuigen van de oorlog: Hendrik Willem Gaertman (deel 7)

Dit jaar vieren we dat 75 jaar geleden Nederland bevrijd werd. Na vijf jaar kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog. In dit zevende deel van de serie oorlogsverhalen, het verhaal van Hendrik Willem Gaertman (80) uit Oostvoorne.

'Mijn vaders naam is Hendrik Willem Gaertman (naar wie ik ben vernoemd ) en ons gezin woonde in de oorlog aan de Groene Zoom 79 te Rotterdam Zuid. Hij is geboren op 25 maart 1908 en hij is in het concentratiekamp Augustaschacht te Ohrbeck op 8 januari 1945 onder gruwelijke omstandigheden om het leven gebracht.

Hij is 36 jaar geworden. Tijdens de razzia's werd hij in Rotterdam op 10 november 1944 opgepakt door twee Duitsers met de bajonet op het geweer en twee Nederlanders waarvan één NSB-er en één man die zich voorstelde als een zekere "Kanero", zijnde een Amsterdamse bokskampioen. Tijdens de bezetting was mijn vader werkzaam als ambtenaar, verbonden aan het bureau voor Lichamelijke Opvoeding, afdeling sport en recreatie, op het Raadhuis in Rotterdam. In het bijzijn van vrouw en kinderen vielen er de nodige klappen en weg was hij richting stadion Feyenoord.

Mijn vader maakte deel uit van het verzet en van de knokploeg Zuid. Ons huis fungeerde meerdere malen als onderduikadres en hoofdkwartier. Zo schrijft de historicus Oosthoek op bladzijde 33 in zijn boek Knokploeg Rotterdam Zuid, dat na de kraak op het distributiekantoor aan de Bovenstraat 113 in IJsselmonde, de distributiebonnen naar het hoofdkwartier aan de Groene Zoom werden gebracht. Dat was dus bij ons thuis. Dit laatste was Oosthoek niet bekend. Over de verspreiding van deze bonnen zijn bij ons thuis wel de nodige woordjes gevallen. Mijn oudste broer Jan was negen jaar en die liep met bonnen en briefjes in zijn schoenen naar mensen die ondergedoken waren.

Mijn vader heeft ook persoonsbewijzen vervalst en van een zegel voorzien op het Raadhuis van Rotterdam. Hij werkte als ambtenaar bij de afdeling Sport en Recreatie. Ook heeft hij anderen aan zegels en distributiebescheiden geholpen en officiële papieren uit het bevolkingsregister weggetoverd. Dat was een gevaarlijke aangelegenheid, omdat burgemeester Müller alles in het werk stelde om het Raadhuis in Rotterdam te nazificeren en als zodanig in die tijd werd omschreven als een milde burgemeester. De praktijk was anders en dat zou later blijken.

In november 1944 vinden in tal van steden in Nederland grote razzia's plaats in het kader van de Arbeitseinsatz. Mijn vader wordt ook opgepakt en werd vanuit Rotterdam via Amsterdam en Kampen naar Osnabrück in Duitsland gedeporteerd. Lange tijd was er weinig aandacht voor de razzia in Rotterdam. Burgemeester Aboutaleb zette de herdenking weer op de kaart. Hij heeft beloofd, zolang er razziaslachtoffers zijn, gaan we door met deze herdenking.

Mijn vader was getrouwd met Johanna Agnes Suzanna Hendrika Zimmerman in 1933 in Rotterdam. Mijn moeder stierf 6 februari 1953 tijdens de watersnood aan de gevolgen van een hersenbloeding. Ze was 48 jaar oud. Mijn moeder was een hele lieve vrome vrouw, die haar man, tijdens de moeilijke en gevaarlijke jaren in oorlogstijd, immer terzijde heeft gestaan temeer daar mijn vader deel uitmaakte van het verzet. Tijdens de oorlog verloor zij haar moeder, schoonmoeder, haar broer Louis Zimmerman en uiteindelijk haar man en bleef achter met vier kleine kinderen.

Dit alles was een heel zware opgave, temeer daar een ieder na de oorlog met zijn eigen opbouw bezig was en van hulp als zodanig in die tijd was geen sprake. Mijn ouders hadden vier kinderen, twee jongens en twee meisjes, te weten Jan, Henny, Henk en Mathilde. Bij het overlijden van mijn moeder in 1953 was mijn jongste zus Mathilde 10 jaar, zelf was ik 12 jaar, mijn zus Henny 14 jaar en mijn oudste broer Jan 17 jaar.'