Rellen
Algemeen 322 keer gelezenWij gingen niet rellen. Ik kan niet meer zo snel sprintjes trekken en als je gepakt wordt, krijg je een slordig CV. Maar we hadden het natuurlijk wél moeten doen. Al veel eerder. Niet door stenen te gooien naar de politie, niet door vernieling, brandstichting of plundering. Geweldloos, met argumenten, zo hadden we het moeten doen. Maar we deden het niet. Laten we eerlijk zijn: de meesten van ons zaten gewoon te slapen en schrokken pas wakker toen het veel te laat was.
Dat is niet vreemd, het is gewoon menselijk. Achtenzestig jaar geleden braken de dijken en beleefden we een watersnood. Waarschuwingen die wel degelijk geklonken hadden, werden in de wind geslagen. Men had wel iets anders aan het hoofd, namelijk de wederopbouw van het land na de oorlog. En bovendien zou het vast allemaal wel meevallen. Toen stak er een storm op en viel het allemaal niet mee. Nederland schrok wakker en twintig dagen na de Watersnoodramp werd een Deltacommissie geïnstalleerd. Er kwam een Deltaplan en we presteerden iets dat tot dan toe onmogelijk leek, zowel technisch als financieel: de Deltawerken.
Voor de pandemie die nu over de wereld raast, is óók gewaarschuwd. Epidemieën zijn geen nieuw verschijnsel. We kennen de pest, Spaanse griep, Aids, Ebola, Sars. Maar die ziektes waren óf lang geleden, óf ver weg, óf voor andere mensen. De Nederlandse regering kreeg na de Ebola-uitbraak in Afrika drie keer het dringende advies een aanpak te ontwikkelen waarin pandemieën internationaal kunnen worden bestreden. In 2018 verscheen er een rapport van een panel van internationale gezondheidsexperts: de kansen op een pandemie waren schrikbarend aan het stijgen en we waren daarop allerminst voorbereid. Het zou miljoenen doden tot gevolg kunnen hebben.
Hoe hard wetenschappers ook aan de bel trokken, een Deltaplan tegen epidemieën kwam er niet. Het schijnt een algemeen bekend mechanisme te zijn: kop in het zand bij de eerste alarmerende signalen. Komt het gevaar dichterbij, dan relativeren of botweg ontkennen.
Toen er een virus opdook in China volgde zo’n gebruikelijke reactie: ver weg, zal wel meevallen, niets voor ons. Toen het in Italië werd aangetroffen, was het nog ver van ons bed. Zelfs toen Brabanders ziek begonnen te worden, meldde het RIVM nog dat de situatie volledig onder controle was.
Toen ging het los. We hadden onvoldoende beschermingsmiddelen, onvoldoende testmateriaal, onvoldoende capaciteit voor bron- en contactonderzoek, onvoldoende IC-apparatuur, onvoldoende IC-bedden, onvoldoende verpleegkundigen, onvoldoende vaccins. (En uiteindelijk onvoldoende ME’ers en onvoldoende waterkanonnen.) O ja, en ook nog een falend IT-systeem bij de GGD. Maar vooral: onvoldoende kennis en geen strategische plannen.
Wat moeten we nu? Boos worden op het RIVM, de GGD, het OMT, de vaccinleveranciers, minister De Jonge, het ministerie van VWS, de regering, de WHO? Wie is de schuldige? Er lag geen plan, alle koppen zaten diep in het zand. Oók die van ons. We hadden het kunnen weten. We hadden moeten rellen. We deden niks.