Watersnood

Rond 1 februari herdenken we ieder jaar de Watersnoodramp van 1953. Volgend jaar zal daar vast extra aandacht voor zijn, want dan is het zeventig jaar geleden. Voor degenen die de ramp meemaakten maakt zo’n jubileumjaar niet veel uit. Die denken er ieder jaar aan en niet alleen in februari.

Dit jaar wil ook Hollandse Delta weer aandacht schenken aan de gebeurtenis. Het Waterschap geeft een boekje uit, ‘Vergeet nooit het Water’, met verhalen van overlevenden. Het Waterschap wil onderstrepen dat waakzaamheid geboden blijft. De kans op nieuwe wateroverlast neemt alleen maar toe. Dijkgraaf Bonjer wijst erop dat we veel van het verleden kunnen leren. Al was het maar dat het van belang is dat een dakraampje open moet kunnen.

Toen ik dat las, was ik in één klap weer terug in het verleden. Op verjaardagen kwam er altijd een moment waarop ooms en tantes verhalen ophaalden over de ramp. Over hoe mensen verrast werden. Over hoe ze naar zolder vluchtten. Hoe het moment aanbrak dat ze daar weg moesten. Door het dakraam. Meestal kon dat wel open, dat was niet het probleem. En anders was het zo ingeslagen met een of ander voorwerp. Maar dan. Het was soms heel klein. En degenen die erdoor moesten waren niet altijd jong en lenig. Al verstijfd van kou. Of hoogzwanger. Sommigen kwamen klem te zitten. Getrek, gesjor. Dan het dak op. Pannen eraf gooien. Een plek zoeken om te zitten. Elkaar vasthouden. De ijzige wind. De stromende regen. De watervlakte om je heen.

En dan het wachten op hulp. Wachten, wachten, wachten. Dat wachten heeft voor velen heel lang geduurd. Voornamelijk door twee oorzaken. Ten eerste was men nergens op voorbereid. Ten tweede was er nauwelijks communicatie. Maar dat zou nooit meer gebeuren, daar waren de ooms en tantes van overtuigd. Men kende nu het gevaar en bovendien had inmiddels iedereen telefoon.

De ooms en tantes zijn nu allemaal overleden. Bij de overstroming in Limburg afgelopen zomer moest ik weer aan ze denken. Net als bij de presentatie van het onderzoeksrapport naar de ramp. De overstroming kwam voor Waterschap Limburg als een verrassing. Er was onvoldoende overzicht en medewerkers wisten niet altijd van elkaar wat ze deden. Het Waterschap beschikte niet over actuele metingen van waterhoogten. Lang niet alle medewerkers waren op de hoogte van de werking van het nieuwe crisisplan. Op verschillende plekken werden mensen geëvacueerd. De onderzoekers concluderen dat regionaal geen plan bestaat hoe die evacuaties georganiseerd moeten worden.

Ik loop naar zolder. Het raam van de dakkapel is ruim en gaat makkelijk open. Met een beetje moeite zal ik eruit kunnen klimmen. Dan het dak op. Zonnepanelen zijn te glad om over te lopen en vast niet makkelijk te verwijderen. En dan? Ik staar over de dakenzee om me heen. Hoe zal het er hier uitzien als er paniek uitbreekt?

Hoe is de communicatie geregeld? Wat gebeurt er met elektriciteitsvoorziening en WiFi als het water door de straten stroomt? Bestaat er voor onze regio wél een evacuatieplan?