Archiefverlies is geheugenverlies

Het kost moeite, maar ik kan het met droge ogen zeggen: binnenkort wordt het archief van het Waterschap De Brielse Dijkring overgebracht naar het Stadsarchief van Rotterdam. In het kielzog van het Waterschapsarchief gaan alle rechtsvoorgangers mee, in totaal 48 grotere en kleinere archieven, uiteenlopend van dat van de Generale Dijkage van Voorne tot het archief van de polder Cleijburg. Archieven van polders en gemeenten vullen elkaar aan. Een voorbeeld is het onderhoud aan de zogeheten Noordsluis. Vanouds waterden alle polders van westelijk Voorne (Rockanje, Oostvoorne, Rugge enz.) uit op de veste van Brielle en vervolgens via de Noordsluis op de Maas. Die sluis ligt er nog steeds: onder Bastion IX. De veste vormde een onderdeel van de Brielse verdedigingswerken en het was daarom belangrijk dat de polders en de stad nauw samenwerkten bij het onderhouden van die afwatering. In het archief van de Generale Dijkage is een dossier over het herstel van de sluis uit 1566. De Brielse Rochus Meeuwiszoon maakte een bestek, maar Lenert Jorysz., de timmerman van Zwartewaal, kreeg het toegewezen. Het was een grote, kostbare klus. Er werd een speciale belasting ingevoerd, waarbij de polders per gemet moesten bijdragen. Vervolgens werd de bestaande sluis volledig uitgegraven en opnieuw opgemetseld. Tienduizenden stenen werden schoongemaakt, overigens veelal door vrouwen, en nog eens tienduizenden nieuwe stenen aangevoerd. Bij de uitbetaling aan de metselaars werd één van hen - een week na de Beeldenstorm! - gekort omdat hij een dag had gewerkt buiten aan het klooster. Dit soort vermeldingen is sprokkelwerk, maar dat zijn onderzoekers gewend; zij hopen slechts dat alle kruimels bij elkaar zijn geveegd. Voor hen is het vertrek van de polderarchieven een groot verlies.
Aart van der Houwen (aa.vanderhouwen@streekarchiefvp.nl)