Wat te doen met een lastige jongen

In mei 1790 boog het stadsbestuur zich over het lot van Jan Knop. Deze weesjongen had last van epilepsie of toevallen, maar men verdacht hem ook van kwaadaardigheid. Bij tijd en wijle sloeg hij alles kort en klein en ten einde raad hadden de regenten van het weeshuis hem laten opsluiten in de gijzelkamer. Daar bleef hij een maand opgesloten.

In de tussentijd was geïnformeerd naar plaatsing in het Beterhuis in Dordrecht. Dat bleek echter te duur. Op voorstel van de burgemeester besloot het stadsbestuur om Jan in vrijheid te stellen, hem van kleding te voorzien, vijf Zeeuwse rijksdaalders uit te reiken en vervolgens de stad uit te zetten met de opdracht om elders te kost te gaan verdienen. Jan nam dienst in het Staatse leger. Bij toeval keerde hij kort daarop weer terug in de stad, nu als militair. Amper in de stad bezwangerde hij de Brielse Willemina Raat.

Het stadsbestuur sprong onmiddellijk in de bres voor de aanstaande moeder en zocht contact met de commandant die Jan zijn congé gaf. Jan en Willemina werden op het stadhuis ontboden en per direct door de schepenen in ondertrouw aangetekend. Omdat gevreesd werd dat Jan zich uit de voeten zou maken werd hij tot het huwelijk opgesloten. Op 3 april was de trouwerij en mocht Jan even uit het gevang naar de kerk, maar hij werd daarna weer opgeborgen uit vrees dat hij zijn zwangere vrouw in de steek zou laten. De bode werd naar Hellevoetsluis gestuurd en er werd passend werk gevonden: weldra vertrok Jan als marinier aan boord van het schip van oorlog Brakel naar de Middellandse Zee. Zijn soldij ging naar zijn vrouw die eind oktober beviel van een zoon: Jan.

Aart van der Houwen (aa.vanderhouwen@streekarchiefvp.nl)