Ingezonden brief: ‘De executies van 6 december 1944’

6 December 1944
De verzetshelden Groeneveld, Langendoen, De Waal en drie Van der Zee’s worden door de nazi’s gefusilleerd in de duinen bij Rockanje.

Omstreeks 2014
Wij gaan weer een fijn weekendje naar Rockanje. Mooi weer, lekker naar het strand, Labrador Pius mee. Die laatste moet naaste familie zijn van de zeehond. Want vanaf Nijmegen ligt ze achter in de auto te knorren, tótdat ze -bij Rotterdam al- de eerste zeelucht oppikt. Vanaf dat moment zit ze overeind, ernaar smachtend om als een raket over de duinen te rennen en in de branding in te plonzen. Zeehond. Kan niet anders. Dus na de incheck gaan we -als altijd- eerst maar effe met Pius naar het strand. Maar dit keer gaat het anders, want lopend over de Tweede Slag, bijna op het strand, slaat ze ineens rechtsaf, dat smalle paadje de duinen in. Verbaasd volg ik haar en na een meter of vijftig zie ik waar ze op aanslaat: een klein oorlogsmonument. En daar sta ik met m’n badslippers en m’n shorts en ik zie iets wat me in de ziel raakt. Die gestorven verzetshelden, waarvan drie mannen Van der Zee, vast vader en twee zonen. En de leeftijd van die jongste: 19 jaar pas. ‘Och jee, die moeder, die families… wat een verschrikking,’ mompel ik en de film speelt zich af voor mijn geestesoog. Prachtig weer is het, blauwe lucht, warme bries en vijftig meter terug klinkt het gejoel van uitgelaten families op weg naar het strand. Dan zie ik dat Pius iets heeft gevonden, pal achter het monumentje. Ze duwt met haar neus tegen een steen en daaronder ligt een ansichtkaart. Nieuwsgierig geworden pak ik die. Een onbeduidend plaatje aan de voorzijde, ik weet niet eens meer wat, maar met een diep, diep ontroerende tekst op de achterzijde. Hier heeft iemand gestaan en zich gevoeld als ik. En die persoon heeft met balpen en ansichtkaart lucht gegeven aan zijn of haar gevoelens. De kaart is vergeeld en een beetje vies, duidelijk al meermalen natgeregend en weer opgedroogd. De tekst -de ontroerendste die ik ooit las- is nog maar vaag leesbaar. Steeds vager, want al lezende vullen zich mijn ogen. Ik maak een foto van de kaart en leg deze respectvol terug, de steen er weer op. Pius dribbelt alweer terug, die wil naar zee. Ik volg haar en ben de rest van de middag een beetje uit mijn doen. Lang was de foto zoek, tot ik ‘m onlangs terug op een oude PC. Dit hoort thuis in ons collectieve geheugen. Bij de mensen van Rockanje en Zwartewaal, waar de slachtoffers vandaan kwamen, bij hun families, bij alle Nederlanders en Duitsers, bij alle Anderelanders, bij… ja bij wie niet?

Nijmegen, 15 november 2022 
Leo Eijkhout

Waar denk je aan als je weet dat je dood wordt geschoten? 
aan je familie 
ik weet het niet 
Of aan de vogels die zingen voor jou het laatste lied 
ik weet het niet 
Wat ik wel weet 
als ik in vrede en rust 
van en door de duinen mag struinen 
met mijn familie en luister naar een vogelkoor 
Dank dank daar voor